Τέσσερις βασικές ορμόνες επηρεάζουν τη δύναμη και την αντοχή σου, δείχνουν έρευνες. Μάθε πώς να ενισχύσεις τη φυσική σου δύναμη.

Ελένη Δασκαλάκη

Συνεργάστηκε η Μαρία Μ. Προκοπίου, MD, MSc, ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος.

Οι ορμόνες λειτουργούν σαν ομάδα και συνεργάζονται μεταξύ τους για να σου προσφέρουν ενέργεια. «Υπάρχουν όμως παράγοντες, όπως η διατροφή και το άγχος, που επηράζουν τη λεπτή ισσοροπία μεταξύ τους, στερώντας σου τελικά ενέργεια. Ευτυχώς, με μερικές απλές στρατηγικές μπορείς να τις «συγχρονίσεις» ξανά – και να γίνεις ακόμα πιο δυνατή. Να πώς θα το πετύχεις.

Η κορτιζόλη
Ναι, είναι η ορμόνη του στρες, όμως ρυθμίζει και την εγρήγορση. Η κορτιζόλη είναι υψηλότερη το πρωί για να σε βοηθήσει να ξυπνήσεις, μειώνεται σταδιακά κατά τη διάρκεια της ημέρας και ανεβαίνει για λίγη ώρα όταν χρειάζεσαι περισσότερη συγκέντρωση. «Προβλήματα όπως ο κακός νυχτερινός ύπνος και το χρόνιο στρες μπορούν να αποδιοργανώσουν αυτό το φυσικό ρυθμό» σημειώνει ο Frank Lipman, MD, συγγραφέας του How to Be Well. Όταν, για παράδειγμα, δεν κοιμάσαι αρκετά, το σώμα σου μπορεί να προσπαθήσει να το αντισταθμίσει αυξάνοντας την παραγωγή της κορτιζόλης κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όταν φτάσει το βράδυ, τα επίπεδά της μπορεί να παραμείνουν έως και κατά 45% πιο υψηλά από το φυσιολογικό, με συνέπεια να δυσκολεύεσαι να κοιμηθείς. Και έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Το συνεχές άγχος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υψηλότερα από το φυσιολογικό επίπεδα κορτιζόλης. «Αυτό σημαίνει ότι θα νιώθεις εξαντλημένη το πρωί και στην “τσίτα” το βράδυ» τονίζει ο δρ Lipman.

Για να εξομαλύνεις την έκκριση της κορτιζόλης, έχε σταθερό πρόγραμμα ύπνου. «Επίσης, προσπάθησε να παίρνεις προσαρμογόνα συστατικά από τα φυτά που συμβάλλουν στη ρύθμιση του επινεφριδιακού συστήματος» συνιστά ο ειδικός. «Τα προσαρμογόνα “πιάνουν” τις ανισορροπίες στις ορμόνες και τις διορθώνουν φυσικά». Αναζήτησε ένα συμπλήρωμα ρίζας ashwagandha –θα το βρεις στα είδη υγιεινής διατροφής– και πάρε 300 mg δύο φορές την ημέρα (Ρώτησε το γιατρό σου πρώτα, καθώς το συμπλήρωμα αυτό αλληλεπιδρά με ορισμένα φάρμακα).

Η αδρεναλίνη
Είναι η ορμόνη της «μάχης ή φυγής» και αυτή που κάνει την καρδιά σου να χτυπά δυνατά πριν από μια συνέντευξη για δουλειά ή στο πρώτο ραντεβού. «Η αδρεναλίνη δίνει στο σώμα σου άμεση ενέργεια. Επιταχύνει τους καρδιακούς ρυθμούς και εκτοξεύει την παραγωγή κορτιζόλης» επισημαίνει η ενδοκρινολόγος. Η αδρεναλίνη όμως μπορεί επίσης να πυροδοτηθεί από καταστάσεις άγχους μέσα στην καθημερινότητά σου, και τότε είναι που μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα. «Η κορύφωση της αδρεναλίνης κατά τη διάρκεια της ημέρας σου προκαλεί εξάντληση αντί για ενεργοποίηση» εξηγεί η ειδικός. Για να μειώσεις την απόκριση στην αδρεναλίνη, αφιέρωσε τουλάχιστον 10 λεπτά τη μέρα σε μια χαλαρωτική δραστηριότητα, όπως yoga, πλέξιμο, ή απλά άκουσε μουσική. Στο τέλος, η ορμόνη αυτή θα πάψει να κάνει έντονες διακυμάνσεις και η ενεργητικότητά σου θα είναι σταθερή.

Η ινσουλίνη
«Μεταφέρει τη γλυκόζη από το αίμα στους μυς, που τη χρησιμοποιούν ως καύσιμο» σχολιάζει η δρ Adimoolam. Χρειάζεσαι όμως τη σωστή ποσότητα. Τα χρόνια αυξημένα επίπεδα μπορεί να οδηγήσουν σε αντίσταση στην ινσουλίνη και τελικά σε διαβήτη τύπου 2.

Για να έχεις τα ιδανικά επίπεδα ινσουλίνης γυμνάσου για 1 ώρα τρεις ή τέσσερις φορές την εβδομάδα. Σε έρευνα στο Clinical Science βρέθηκε πως η ποδηλασία για 60 λεπτά βελτίωσε την ευαισθησία στην ινσουλίνη σε ενήλικες για 2 ημέρες μετά την άσκηση. «Όταν γυμνάζεσαι, οι μύες παίρνουν γλυκόζη από το αίμα και τη χρησιμοποιήσουν ως ενέργεια χωρίς να χρειάζονται την ινσουλίνη» εξηγεί ο Λάμπρος Συντώσης, PhD, συγγραφέας της έρευνας. Έτσι η ινσουλίνη παραμένει στα υγιή επίπεδα και έχει καλύτερο αποτέλεσμα όταν τη χρησιμοποιείς.

Οι θυρεοειδικές ορμόνες
«Είναι ζωτικής σημασίας επειδή συμβάλλουν στη ρύθμιση του μεταβολισμού του σώματος – με άλλα λόγια, την ικανότητά του να παράγει, να αποθηκεύει και να χρησιμοποιεί ενέργεια» επισημαίνει η δρ Adimoolam. Η παραγωγή τους όμως μπορεί να εμποδιστεί από προϊόντα που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Σε κάποιες ριζοσπαστικές μελέτες έχει βρεθεί ότι η δισφαινόλη και οι φθαλάτες –δύο χημικά που βρίσκονται σε πολλά χημικά προϊόντα, όπως μπουκάλια νερού και δοχεία φαγητού– μπορούν να μειώσουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς, με αποτέλεσμα να νιώθεις συνέχεια κουρασμένη. Οι άνθρωποι που βρίσκονται με υψηλά επίπεδα αυτών των χημικών –ειδικά DEHP, μια μορφή φθαλικών ενώσεων που συναντάται σε πλαστικά που χρησιμοποιούνται για αδιάβροχα τραπεζομάντιλα και κουρτίνες μπάνιου– έχουν χαμηλότερα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών, σύμφωνα με δημοσίευση στην επιθεώρηση Εnvironmental Pollution.

«Για να προστατέψεις τις θυρεοειδικές σου ορμόνες, απόφυγε να χρησιμοποιείς πλαστικά προϊόντα στο βαθμό που είναι δυνατό» λέει ο John D. Meeker, επικεφαλής συγγραφέας της πρώτης μελέτης. Προτίμησε σκεύη και προϊόντα από γυαλί, μέταλλο ή χαρτί. Αν χρησιμοποιείς πλαστικό δοχείο, μην το θερμαίνεις, καθώς μπορεί να διαπαστούν τα χημικά του και να περάσουν στο φαγητό σου.

Ashwagandha για το άγχος