Βάλτε τα στην καθημερινότητά σας και θα γίνουν φίλος και γιατρός. Θα σας προσφέρουν θεραπεία και απόλαυση.
Στον οδηγό που ακολουθεί έχετε την ευκαιρία να μάθετε τα πάντα για τις ιδιότητες και την χρήση τους.

Τι είναι τα βότανα;

Τα βότανα είναι αυτοφυή και άγρια συνήθως, αρωματικά φυτά, που βρίσκουμε σε πολλές περιοχές της ελληνικής φύσης. Στις μέρες μας επίσης καλλιεργούνται. Συνήθως φυτρώνουν σε άγονες περιοχές ή σε υψόμετρο. Περιέχουν μία ή και περισσότερες δραστικές ουσίες, οι οποίες λειτουργούν ανακουφιστικά ή θεραπευτικά σε διάφορες παθήσεις.

Από τα βότανα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα φύλλα, τα άνθη, ή τον σπόρο. Τα συναντάμε στην κλασική και την εναλλακτική ιατρική, την βοτανοθεραπεία, την φαρμακευτική, την αρωματοποιία, την κοσμετολογία και φυσικά την μαγειρική. Είναι στενά συνδεδεμένα με την ανθρώπινη ιστορία σε όλους τους αιώνες και έχουν έντονη παρουσία σε πολιτισμούς όπως ο αρχαίος ελληνικός, ο κινεζικός, ο ρωμαϊκός και ο αιγυπτιακός.

Χρησιμοποιούνται σαν φυσική λύση στην πρόληψη και την θεραπεία και μπορούν να καταναλωθούν εύκολα στο σπίτι από ενήλικες αλλά και παιδιά.

Ποια είναι τα προτερήματα όλων των βοτάνων;

Είναι ισχυρά αντιφλεγμονώδη.

Τα περισσότερα βότανα όπως το φασκόμηλο, το βαλσαμόχορτο, το δεντρολίβανο, περιέχουν αντιφλεγμονώδη συστατικά. Όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι αυτό για τον οργανισμό μας. Μια χρόνια εσωτερική φλεγμονή στο σώμα μας, μπορεί να είναι η αρχή μιας εκφυλιστικής νόσου. Με άλλα λόγια, η συστηματική χρήση ενός αφεψήματος, μπορεί να ανακουφίσει ένα ερεθισμένο λαιμό, ή ένα ταλαιπωρημένο πεπτικό σύστημα, όμως μπορεί να κάνει και πρόληψη σοβαρότερων ασθενειών όπως ο καρκίνος.

Έχουν έντονη αντιοξειδωτική δράση. Βότανα όπως για παράδειγμα το τσάι του βουνού, είναι πλούσια σε αιθέρια έλαια, στερόλες, κατεχίνες και προστατεύουν τον οργανισμό και τα κύτταρά μας από την πρόωρη γήρανση και τις τοξίνες. Δεν είναι τυχαίο πως γίνεται όλο και περισσότερο, συστηματική επιστημονική έρευνα σε σχέση με την επίδραση της χρήσης των βοτάνων, σε νόσους όπως το αλτσχάιμερ και ο καρκίνος.

Είναι αντισηπτικά και απολυμαντικά. Τα πιο πολλά βότανα από αυτά που γνωρίζουμε, όπως για παράδειγμα το γνωστό σε όλους μας χαμομήλι, το βάλσαμο αλλά και η λεβάντα, έχουν έντονο απολυμαντικό και αντιβακτηριδιακό προφίλ.
Επομένως, είναι μια φυσική πρόταση για την προστασία μας από ιούς και μικρόβια. Στις μέρες μας που τόσο έχουμε ταλαιπωρηθεί από την πανδημία του Covid 19, καλό είναι να ξέρουμε ότι με τα αιθέρια έλαια των βοτάνων, μπορούμε με φυσικό τρόπο να καθαρίσουμε και να απολυμάνουμε το σπίτι ή το γραφείο μας.
Δεν έχουν καφεΐνη. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα των βοτάνων. Μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε άφοβα σε όλες τις περιπτώσεις, δεν επηρεάζουν τον ύπνο μας -σε αντίθεση τον βοηθούν- και μπορούμε να τα συνδυάσουμε άνετα με την ομοιοπαθητική.

Για παράδειγμα, το τσάι του βουνού έχει έντονη θεραπευτική δράση, είναι αντιοξειδωτικό, βιταμινούχο και κερδίζει στα σημεία το πράσινο τσάι, το οποίο μας επιβαρύνει με καφεΐνη. Έχουν θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες.

Τα βότανα δεν είναι απλώς ένα ευχάριστο ρόφημα, είναι επίσης και πολύ δυναμωτικά.

Περιέχουν πλήθος θρεπτικών συστατικών, μεγάλη γκάμα όλων των βιταμινών, μέταλλα, κάλιο, μαγγάνιο, χαλκό, μαγνήσιο και ιχνοστοιχεία, σίδηρο όπως επίσης και φυσικά οιστρογόνα, πολυφαινόλες, τανίνες, και φλαβονοειδή.
Όταν λοιπόν πίνουμε το τσαγάκι μας δεν χαλαρώνουμε απλώς, είναι σαν να δίνουμε στον οργανισμό μας και μια υπερτροφή. Ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Ο συνδυασμός αντιοξειδωτικής, αντιβακτηριακής και αντιφλεγμονώδους δράσης, κάνουν τα βότανα ένα σούπερ όπλο για το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Για παράδειγμα
ο γλυκάνισος και η ρίγανη είναι το νούμερο ένα φάρμακο για βήχα, μπούκωμα και λοιμώξεις του γαστρεντερικού. Προστατεύουν την καρδιαγγειακή λειτουργία.
Θέλετε να ρυθμίσετε την χοληστερίνη, το σάκχαρο και την αρτηριακή πίεση;
Σκεφτείτε ότι η τακτική κατανάλωση φασκόμηλου, βασιλικού, δίκταμου και τίλιου, προστατεύει την καρδιά και το κυκλοφορικό μας σύστημα. Είναι φυσικό παυσίπονο.

Τα συναντάμε ως αντιπυρετικά και αναλγητικά, στην παραδοσιακή κινέζικη ιατρική αλλά και στις μαρτυρίες της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Σήμερα οι έρευνες αποδεικνύουν ότι τα βότανα έχουν παυσίπονες και αντιπυρετικές ιδιότητες. Έχουν αντικαταθλιπτική και ηρεμιστική δράση.

Αρκετά γνωστό ως ήπιο αντικαταθλιπτικό είναι το βαλσαμόχορτο, το οποίο το βρίσκουμε πλέον και στα φαρμακεία με την μορφή διάφορων σκευασμάτων. Δεν είναι όμως το μοναδικό.

Χαμομήλι, μελισσόχορτο, κρόκος, τσάι του βουνού είναι μερικά μόνο από αυτά που βελτιώνουν τον ύπνο, την διάθεσή και βοηθούν στην συγκέντρωση μας.

Τι προσέχουμε όταν αγοράζουμε και τι όταν συλλέγουμε μόνοι μας ένα βότανο;

Μπορούμε να προμηθευτούμε τα απαραίτητα για το σπίτι και την οικογένειά μας βότανα, από τα καταστήματα που πωλούν βιολογικά είδη, τρόφιμα και μπαχαρικά.

Φροντίζουμε να επιλέγουμε βότανα που έχουν συσκευασία.

Σε αυτή θα πρέπει να αναγράφονται τα στοιχεία του παραγωγού, ο τόπος προέλευσης και η ημερομηνία συσκευασίας. Έτσι εξασφαλίζουμε ότι το προϊόν που αγοράζουμε είναι καθαρό, ελεγμένο, βιολογικό και φρέσκο.

Προτιμούμε βότανα που δεν είναι τεμαχισμένα και πωλούνται σε ματσάκια με ολόκληρους μίσχους. Με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να τα διατηρήσουμε και εμείς στο ντουλάπι μας.

Για ποιό λόγο; Γιατί τα βότανα περιέχουν αιθέρια έλαια. Όταν τεμαχίζονται προκαλούνται οξειδώσεις που αλλοιώνουν το θεραπευτικό τους αποτέλεσμα.

Αν αποφασίσετε να μαζέψετε μόνοι σας ένα βότανο φροντίστε για τα παρακάτω:

Αποφύγετε να κάνετε την βόλτα σας στο βουνό τις πολύ πρωινές ώρες που έχει υγρασία Οπωσδήποτε προμηθευτείτε με ένα ψαλίδι για να κόψετε τους μίσχους ή τα άνθη και απαραιτήτως έχετε μαζί σας χαρτοσακούλα για να τα τοποθετήσετε μέχρι να φτάσετε στο σπίτι. Η πλαστική σακούλα δεν μας κάνει γιατί κρατάει υγρασία.

Μην ξεριζώσετε ολόκληρο το φυτό, πραγματικά είναι κρίμα. Κόψτε μόνο το μέρος που θα χρησιμοποιήσετε. Μαζέψτε την ποσότητα που σας είναι χρήσιμη και απαραίτητη και μην υπερβάλλετε. Σεβαστείτε την φύση για να μπορεί και αυτή να σας φροντίσει με την σειρά της. Πως συντηρούμε σωστά ένα βότανο;

Πήγατε εκδρομή στην εξοχή και μαζέψατε ρίγανη, χαμομήλι, φλισκούνι ή θυμάρι;

Ήρθε η ώρα για να επεξεργαστείτε την άγρια σοδειά σας, ώστε να την κρατήσετε για όλη την χρονιά. Βήμα πρώτο. Δεν χρειάζεται να πλύνετε ή να ξεβγάλετε το φυτό. Όπως το έχετε μαζέψει, θα πρέπει να το αποξηράνετε πάρα πολύ καλά. Α

ν πρόκειται για άνθη, θα τα τοποθετήσετε σε ένα μεγάλο ανοιχτό σκεύος, όπως ένας δίσκος, ή ακόμη και σε καθαρό χαρτί- παλιά χρησιμοποιούσαν εφημερίδα.

Αν έχετε μίσχους τότε θα πρέπει να τα δέσετε με σπάγκο σε ματσάκια, τα οποία θα κρεμάσετε ανάποδα για να ξεραθούν. Επιλέξτε ένα σκιερό και ξηρό μέρος. Βήμα δεύτερο. Όταν τα βότανά σας ξεραθούν θα πρέπει να τα φυλάξετε σε γυάλινα βάζα ή χάρτινες συσκευασίες που δεν δημιουργούν υγρασία. Μια ωραία ιδέα επίσης, είναι να τα διατηρήσετε σε υφασμάτινες σακούλες, που θα ράψετε ειδικά για αυτό τον σκοπό στο μέγεθος που σας εξυπηρετεί.

Μπορεί να σας φανεί φασαρία στην αρχή, όμως αξίζει τον κόπο. Διαλέξετε όμορφα βαμβακερά υφάσματα και φτιάξετε τις δικές σας συσκευασίες, τις οποίες θα κρατήσετε για πολλά πολλά χρόνια στον εξοπλισμό της κουζίνας σας. Κρατήστε το τσάι, την ρίγανη ή το φασκόμηλο σας για έναν ολόκληρο χρόνο, μέχρι δηλαδή την επόμενη σοδειά.

Πως φτιάχνουμε ένα σωστό αφέψημα;

Υπάρχουν μερικές βασικές οδηγίες σε σχέση με το πως να φτιάξουμε το ιδανικό ρόφημα από βότανα.

Αυτό δηλαδή που θα μας δώσει την καλύτερη γεύση και την μεγαλύτερη απόδοση σε θρεπτικά και ευεργετικά συστατικά: Χρησιμοποιούμε πάντοτε φρέσκο νερό και όχι νερό που έχει μείνει στον βραστήρα από προηγούμενη χρήση.

Φροντίζουμε το σκεύος, βραστήρας ή τσαγιέρα να μην έχει άλατα. Ζεσταίνουμε καλά ή βράζουμε το νερό, όμως στην συνέχεια το αφήνουμε μερικά λεπτά για να πέσει η θερμοκρασία του. Το μυστικό είναι ότι δεν πρέπει γενικά να ζεματίζουμε τα φύλλα των βοτάνων, γιατί έτσι καταστρέφονται πολύτιμες ουσίες. Δεν αναμιγνύουμε πολλά βότανα μαζί σε ένα ρόφημα. Το κάθε ένα, έχει το δικό του άρωμα και γεύση, όπως επίσης και την δική του θεραπευτική ιδιότητα.

Αφήνουμε το βότανο μέσα στο ζεστό νερό γύρω στα 3-4 λεπτά. Μπορείτε να προσαρμόσετε τον χρόνο αλλά και την ποσότητα του βοτάνου που χρησιμοποιείτε, ανάλογα με τα γούστα σας, αν δηλαδή σας αρέσει δυνατό ή ελαφρύ.

Αν θέλετε να απογειώσετε την γεύση και την συνολική εμπειρία, διαλέξτε μια όμορφη κούπα από καλής ποιότητας υλικό. Μην διανοηθείτε να σερβίρετε το εκλεκτό σας αφέψημα σε ένα αδιάφορο διαφημιστικό σκεύος, ή στην κόκκινη κούπα του Ολυμπιακού.

Τι είναι το έγχυμα;

Τα εγχύματα σε λάδι, είναι μια από τις πιο όμορφες και ιαματικές χρήσεις των βοτάνων. Στο έγχυμα υπάρχουν όλα τα θεραπευτικά στοιχεία από τα αιθέρια έλαια των φυτών. Με αυτά κάνουμε εντριβές, μασάζ ή πίνουμε μια μικρή κουταλιά. Τα εγχύματα μπορούμε να τα προμηθευτούμε από το φαρμακείο ή κάποιο εξειδικευμένο κατάστημα. Μπορούμε όμως να τα παρασκευάσουμε με σχετικά απλό τρόπο και στο σπίτι μας.

Είναι μια παραδοσιακή διαδικασία, που γινόταν πολύ συχνά στο παρελθόν από τις ελληνίδες νοικοκυρές, οι οποίες έφτιαχναν συνήθως το δικό τους βαλσαμόλαδο. Άλλα γνωστά ιαματικά και καλλυντικά εγχύματα είναι το χαμομηλέλαιο και το ριγανέλαιο.

Πως φτιάχνουμε έγχυμα μόνοι μας στο σπίτι; Διαλέγουμε ένα ελαιόλαδο εξαιρετικής ποιότητας και ένα γυάλινο βάζο σκούρου χρώματος. Χρησιμοποιούμε μια ικανοποιητική ποσότητα από το βότανο και φροντίζουμε να σκεπαστεί καλά από λάδι. Το αφήνουμε σε φωτεινό μέρος (όχι διαρκώς στον ήλιο) για 30-45 ημέρες και φροντίζουμε να το ανακινούμε καθημερινά. Όταν είναι έτοιμο σουρώνουμε το λάδι και το διατηρούμε σε σκουρόχρωμο μπουκάλι.

Τι είναι το βάμμα; Το σκεύασμα που προκύπτει από τον εμβαπτισμό του βοτάνου σε αλκοόλ λέγεται βάμμα. Η αλκοόλη λειτουργεί ως διαλύτης, εκχυλίζει τα δραστικά συστατικά του βοτάνου, κάνοντας το πολύ αποτελεσματικό. Τα βάμματα είναι πιο δυνατά από τα αφεψήματα αλλά και από τα εγχύματα. Γι αυτό θα πρέπει να τα χρησιμοποιούμε σωστά και ανάλογα με την προτεινόμενη δοσολογία.
Συνήθως 10 σταγόνες την ημέρα, τις οποίες μπορούμε να προσθέσουμε σε νερό ή λίγο χυμό, είναι αρκετές.
Ένα ακόμη πλεονέκτημα του βάμματος είναι το γεγονός ότι μπορεί να καταναλωθεί εύκολα και γρήγορα, ενώ το αφέψημα χρειάζεται μια προετοιμασία.

Πως φτιάχνουμε βάμμα μόνοι μας στο σπίτι;

 

Θα χρειαστείτε ένα καθαρό βάζο το οποίο θα γεμίσετε με το βότανο που σας ενδιαφέρει, αφού το έχετε ψιλοκόψει. Για την ιδανική ποιότητα βάμματος χρησιμοποιήστε φρέσκο βότανο και οχι ξερό. Γεμίστε μέχρι επάνω το βάζο σας με αλκοόλ και σφραγίστε πολύ καλά.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε δυνατό τσίπουρο, κονιάκ, ρούμι, βότκα ή καθαρό οινόπνευμα ποτοποιίας.
Αφήστε σε σκιερό μέρος 2 εβδομάδες – 6 μήνες, ανάλογα με το βότανο. Τα πολύ ξυλώδη βότανα ή ρίζες, χρειάζονται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Τα περισσότερα βάμματα είναι έτοιμα σε 6 εβδομάδες. Μην ξεχνάτε να ανακινείτε το βάζο ελαφρά κάθε δύο μέρες περίπου. Όταν είναι έτοιμο σουρώστε με ένα φίλτρο του καφέ ή μια γάζα και αποθηκεύστε σε σκούρο φιαλίδιο με σταγονόμετρο. Μπορείτε να το χρησιμοποιείτε άφοβα για τα επόμενα δύο χρόνια εφόσον το φυλάσσετε σε σκιερό μέρος.

Προσοχή! Γράφετε πάντοτε ετικέτες στα βάμματα και στα εγχύματα με το όνομα του βοτάνου και την ημερομηνία παρασκευής. Έτσι δεν θα κάνετε λάθος και θα ξέρετε ποια είναι τα χρονικά περιθώρια που έχετε για την χρήση.

Ποιά είναι τα κορυφαία βότανα που σας προτείνουμε; Όλα τα βότανα είναι χρήσιμα και θεραπευτικά. Αν θέλετε να έχετε στο σπίτι σας το φαρμακείο της φύσης φροντίστε να έχετε ορισμένα από τα παρακάτω βότανα σε αποξηραμένη μορφή, σε λάδι ή σε βάμμα.

Τσάι του βουνού: κάνει καλό στο κρύωμα, βοηθά στην μνήμη, βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου

Φασκόμηλο: ρυθμίζει τις εξάψεις της εμμηνόπαυσης, είναι αντικαταθλιπτικό, βοηθά στην τριχόπτωση, είναι δυναμωτικό

Λεβάντα: καρδιοτονωτικό, βελτιώνει την υπέρταση, επουλώνει τις πληγές, κατευνάζει τους πονοκεφάλους

Γλυκάνισος: είναι αποχρεμπτικός, βοηθά στην πέψη και στις καούρες

Θυμάρι: κατάλληλο για το βήχα και το άσθμα, ρυθμίζει την πίεση, είναι αντισηπτικό Ρίγανη: ανακουφίζει κοιλιακές και εντερικές διαταραχές, είναι αντιφλεγμονώδης, καταπολεμά τον πονόδοντο

Βαλσαμόχορτο: επουλώνει πληγές και έλκη, είναι αντικαταθλιπτικό, χρησιμοποιείται στα εγκαύματα

Μέντα: είναι αντισηπτική και χωνευτική, βοηθά στο συνάχι και τον βήχα

Τίλιο: ηρεμεί και βοηθά στον καλό ύπνο, καταπολεμά τον βήχα, τον εμετό και τον πονοκέφαλο, ανακουφίζει στην αρθρίτιδα

Μελισσόχορτο: καταπραΰνει τσιμπήματα εντόμων, τονώνει την καρδιά και τον εγκέφαλο, βοηθά στις νευραλγίες δοντιών και αυτιών

Δίκταμο: ανακουφίζει το στομάχι και το έντερο, είναι διουρητικό

Χαμομήλι: είναι αντισηπτικό και επουλωτικό, ηρεμεί τα νεύρα

Τα βότανα είναι η πιο τρυφερή χειρονομία αγάπης της φύσης προς εμάς. Βάλτε τα στην ζωή σας και βιώστε την θετική τους ενέργεια.

Βιβλιογραφία

«Πλήρης Οδηγός Φαρμακευτικών βοτάνων, της Εταιρείας Βοτάνων», της Penelope Ody ΜΝΙΜΗ, εκδόσεις Γιαλλέλης “Βοτανοθεραπείες, το πράσινο φαρμακείο”, του Dr James A. Duke, εκδόσεις Ψύχαλου “Αυτογνωσία και Ανθοθεραπεία με τα ιάματα του Bach”, της Φωτεινής Μιχαλάκη- Δερνίκου, εκδόσεις Πύρινος Κόσμος Σημειώσεις από το μάθημα: «Ελληνικά βότανα», του Κωνστ/νου Γρίβα, Ακαδημία Αρχαίας Ελληνικής και Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής

Η Συντακτική Ομάδα της Όμορφης ζωής

https://www.mystikaomorfias.gr/product/%ce%b1%ce%b9%ce%b8%ce%ad%cf%81%ce%b9%ce%bf-%ce%ad%ce%bb%ce%b1%ce%b9%ce%bf-%ce%b3%ce%ba%cf%81%ce%ad%ce%b9%cf%80-%cf%86%cf%81%ce%bf%cf%85%cf%84-%ce%b1%cf%80%ce%bf%cf%84%ce%bf%ce%be%ce%b9%ce%bd%cf%89/