Τα στοιχεία δείχνουν ότι η σόγια έχει καρδιαγγειακά και άλλα οφέλη για την υγεία.
Δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα σχετικά με το πώς η σόγια επηρεάζει τις ορμόνες στους ανθρώπους.
Απαιτείται περισσότερη έρευνα σχετικά με τη σόγια για να προσδιοριστούν οι κίνδυνοι και τα οφέλη.
Πιθανότατα έχετε ακούσει τις φήμες για τη σόγια. Μερικές από τις φήμες λένε ότι προκαλεί καρκίνο του μαστού. Μερικοί άνθρωποι είναι αρκετά επιφυλακτικοί για να αφαιρέσουν τη σόγια από τη διατροφή τους επειδή περιέχει φυτικά οιστρογόνα. Παρόλα αυτά, το 35% των Αμερικανών αναφέρει ότι καταναλώνει τρόφιμα ή ποτά σόγιας τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα σύμφωνα με τη μελέτη 2019 Consumer Attitudes about Nutrition του United Soybean Board .

Είναι δύσκολο, αυτές τις μέρες, να αποφύγετε τη σόγια στην τυπική αμερικανική διατροφή – μπορεί να είναι σε οτιδήποτε, από επεξεργασμένα κρέατα, μαργαρίνη, σοκολάτα και δημητριακά, μέχρι γάλα σόγιας (2). Περίπου το 98 τοις εκατό της κατανάλωσης σόγιας στις ΗΠΑ γίνεται από ζώα (3), μερικά από τα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθούν για προϊόντα κρέατος. Πρέπει να φοβάστε να φάτε σόγια; Να τι λέει η τελευταία έρευνα.

Είναι κακό να τρώτε σόγια;
Εξαρτάται ποιον ρωτάς. Η επιστήμη για τη σόγια εξακολουθεί να εξελίσσεται. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι δίαιτες πλούσιες σε σόγια μπορούν να μειώσουν τη χοληστερόλη και να βελτιώσουν τη λειτουργία των νεφρών.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, το Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών των Ηνωμένων Πολιτειών επέτρεψε σε προϊόντα που περιέχουν σόγια να ισχυρίζονται ότι η πρωτεΐνη σόγιας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Ωστόσο, άλλες μελέτες συγκρούονται με αυτά τα δεδομένα και το 2017, το Κέντρο για την Ασφάλεια των Τροφίμων και την Εφαρμοσμένη Διατροφή πρότεινε την ανάκληση των θετικών ισχυρισμών υγείας που σχετίζονται με την κατανάλωση σόγιας . Από τον Ιανουάριο του 2019, ο ισχυρισμός δεν είχε ανακληθεί  και η νέα περίληψη της έρευνας υποστηρίζει την ιδέα ότι η κατανάλωση σόγιας μειώνει τη χοληστερόλη κατά περίπου 3–4% στους ενήλικες.

Όπως θα διαβάσετε παρακάτω, η σόγια δεν εμπλέκεται μόνο στην υγεία της καρδιάς. Έχει επίσης δημοσιευτεί (τόσο θετικό όσο και αρνητικό) για την πιθανή επίδρασή του στον κίνδυνο καρκίνου, τις ορμόνες και την ανθρώπινη ανάπτυξη.

Γιατί, λοιπόν, κάποιοι λένε ότι η σόγια μπορεί να είναι επιβλαβής; Τις τελευταίες δεκαετίες, μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι η σόγια έχει ορισμένες αρνητικές επιπτώσεις σε διαφορετικά ζώα . Οι ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι οι αλλεργίες στη σόγια υπάρχουν σε ορισμένα ζώα και ορισμένες πρωτεΐνες σόγιας είναι γνωστό ότι προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις στον άνθρωπο .

Αλλά οι μελέτες σε ζώα δεν μεταφράζονται πάντα σε ανθρώπους. Ορισμένες μελέτες δίνουν στα ζώα διαφορετικές δόσεις ή τύπους ενώσεων σόγιας από αυτές που παρατηρούνται στους ανθρώπους. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι άνθρωποι και τα ζώα επεξεργάζονται τα τρόφιμα με διαφορετικό τρόπο .

Μπορεί η κατανάλωση σόγιας να προκαλέσει καρκίνο;
Οι ενώσεις της σόγιας που ονομάζονται λιγνάνες και ισοφλαβόνες μιμούνται τη σεξουαλική ορμόνη οιστρογόνο που παράγεται από το ανθρώπινο σώμα . Θεωρητικά, αυτές οι ενώσεις που μοιάζουν με οιστρογόνα στη σόγια θα μπορούσαν να διεγείρουν ορμονοεξαρτώμενους καρκίνους όπως ο καρκίνος του μαστού .

Ωστόσο, οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι λιγνάνες και οι ισοφλαβόνες μιμούνται στην πραγματικότητα τις ορμόνες του φύλου με τρόπους που μπορεί να τις κάνουν να καταπολεμούν τον καρκίνο .

Αυτές οι ενώσεις μπορεί ακόμη και να βοηθήσουν στην πρόληψη της ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων.

Η American Cancer Society λέει στους καταναλωτές ότι τα οφέλη από την κατανάλωση τροφών σόγιας υπερτερούν των πιθανών κινδύνων . Η κατανάλωση αυτών των τροφών μπορεί ακόμη και να μειώσει κάπως τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Οι διαιτολόγοι του Καναδά προτείνουν επίσης ότι τα άτομα που είχαν καρκίνο του μαστού ευαίσθητο στα οιστρογόνα δεν χρειάζεται να αποφεύγουν την κατανάλωση σόγιας . Αυτές οι συστάσεις αφορούν τα τρόφιμα σόγιας (όπως το τόφου) και όχι τα συμπληρώματα σόγιας. Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστούν τα οφέλη και οι κίνδυνοι των συμπληρωμάτων σόγιας και πώς ακριβώς τα τρόφιμα σόγιας γενικά επηρεάζουν τον κίνδυνο καρκίνου.

Μπορεί η κατανάλωση σόγιας να επηρεάσει τις ορμόνες σας;
Η έρευνα δείχνει ότι η κατανάλωση προϊόντων σόγιας μπορεί να μειώσει την FSH και την LH σε άτομα που είναι προεμμηνοπαυσιακά, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα. Και μπορεί να αυξήσει τα οιστρογόνα σε άτομα που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση, οδηγώντας σε μείωση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Τα αποτελέσματα της σόγιας μπορεί να βασίζονται στην ποσότητα της σόγιας που καταναλώνεται καθώς και στον τύπο της σόγιας που καταναλώνεται και στο πότε καταναλώνεται . Δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητό πώς αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν να επηρεάσουν τους ανθρώπους που έχουν έμμηνο ρύση .

Υπάρχουν λίγα στοιχεία ότι η σόγια επηρεάζει την ποιότητα του σπέρματος ή την τεστοστερόνη .

Μελέτες σε ζώα υποδεικνύουν ότι μπορεί να υπάρχουν ελαφρές ορμονικές και αναπαραγωγικές αλλαγές σε αρσενικά ποντίκια όταν εκτίθενται στη σόγια με συνέπεια καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους). Περισσότερες έρευνες σχετικά με τις επιπτώσεις της σόγιας στους ανθρώπους θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην κατανόηση της επίδρασης της σόγιας στις ορμόνες σε όλα τα φύλα.

Είναι η σόγια βλαβερή για τα μωρά;
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής αναφέρει ότι τα βρεφικά παρασκευάσματα με πρωτεΐνη σόγιας είναι ασφαλή για τα τελειόμηνα βρέφη. Ωστόσο, υπάρχουν λίγες μακροχρόνιες μελέτες σε ενήλικες που τρέφονταν με γάλα σόγιας ως μωρά, επομένως ενδέχεται να υπάρχουν κίνδυνοι και οφέλη που δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητά .

Μια μελέτη με γυναίκες που ταΐζονταν με γάλα σόγιας ως βρέφη διαπίστωσε ότι αυτή η ομάδα είχε κάπως μεγαλύτερες και πιο επώδυνες περιόδους από ό,τι οι άνθρωποι που τρέφονταν με γάλα αγελάδας.

Μια άλλη μελέτη σε βρέφη που τρέφονταν με γάλα σόγιας βρήκε μικρές διαφορές στα μεγέθη της μήτρας τους στις 36 εβδομάδες σε σύγκριση με εκείνα που τρέφονταν με γάλα αγελάδας, γεγονός που υποδηλώνει έκθεση σε οιστρογόνα . Αν και αυτές οι μελέτες μπορεί να υποδεικνύουν ορισμένες επιδράσεις ειδικά για τη σόγια, η έρευνα δεν εγείρει ανησυχίες σχετικά με την ανάπτυξη τελειόμηνων βρεφών που τρέφονται με φόρμουλα σόγιας (FYI, η φόρμουλα σόγιας δεν συνιστάται ή σχεδιάζεται για πρόωρα βρέφη).

Πρέπει να τρώτε σόγια;
Η σόγια είναι όλο και πιο δύσκολο να αποφευχθεί , ιδιαίτερα εάν τρώτε οποιαδήποτε επεξεργασμένη τροφή . Χρησιμοποιείται σε βρεφικά παρασκευάσματα, αλεύρι, χορτοφαγικό τυρί, τόφου και πολλά υποκατάστατα κρέατος. Χρησιμοποιείται συχνά ως πληρωτικό σε προϊόντα κρέατος . Και η χρήση σόγιας είναι μόνο σε άνοδο: παγκοσμίως, η κατανάλωση έχει αυξηθεί 5-6% ετησίως τα τελευταία 15 χρόνια.

Η επιστήμη για τη σόγια δεν είναι απόλυτη. Στην πραγματικότητα, είναι συχνά αντιφατική. Είναι σαφές ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για τον προσδιορισμό όλων των θετικών και αρνητικών επιπτώσεων που σχετίζονται με την κατανάλωση σόγιας. Στο τέλος της ημέρας, το να τρώτε πάρα πολύ από οτιδήποτε, ακόμα κι αν είναι διατροφικά καλό για εσάς, μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα.

Steinman H. «Κρυμμένα» αλλεργιογόνα στα τρόφιμα. Journal of Allergy and Clinical Immunology. 1996, 98(2):241-250.
Ash, M., Livezey, J. and Dohlman, E. (2019). Υπόβαθρο σόγιας. [ebook] Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών. Διαθέσιμο από: https://www.ers.usda.gov/webdocs/publications/38482/29495_ocs200601.pdf?v=0
Azadbakht L, Shakerhosseini R, Atabak S, Jamshidian M, Mehrabi Y, Esmaill-Zadeh A. Beneficiary effect of dietary soy protein on lowering plasma levels of lipid and improving kidney function in type II diabetes with nephropathy. European Journal of Clinical Nutrition. 2003;57(10):1292–4.
Code of Federal Regulations Title 21 [Internet]. accessdata.fda.gov. [cited 2019