Η λατινική ονοµασία του βοτάνου είναι Mentha spp. και ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών.
Οι µέντες είναι µία µεγάλη και περίπλοκη οµάδα, η οποία περιλαµβάνει περισσότερα από 30 είδη, ένα εκ των οποίων είναι ο ∆υόσµος.

Γενικά υπάρχει µια µεγάλη σύγχυση µε τις ποικιλίες του δυόσµου και της µέντας. Υπάρχουν ελάχιστα αγνά φυτά καθώς τα είδη διασταυρώνονται µεταξύ τους.

Αν καλλιεργούνται το καθένα χωριστά δεν υπάρχει πρόβληµα, όταν όµως τοποθετούνται το ένα κοντά στο άλλο τότε προκύπτουν διάφορα υβρίδια.

Δυόσμος
Σάκης Κουβάτσος

Ο δυόσµος βγάζει βλαστούς και φύλλα πράσινα. Τα φύλλα είναι ωοειδή. Τα άνθη του είναι µικρά ρόδινα ή µωβ ανοιχτό. Βγαίνουν πολλά µαζί σε στάχεις στις κορυφές των βλαστών.

Είδος πασίγνωστο στην Ελλάδα, όπου καλλιεργείται στις αυλές και στους κήπους και χρησιµοποιείται στο φαγητό. Όταν το πιάσουµε βγάζει ωραίο ευχάριστο άρωµα. Υπάρχει παντού σαν καλλιεργούµενο και µαζεύεται όλο τον χρόνο. Μπορούµε να τον έχουµε πάντα φρέσκο σε µια γλάστρα ή να τον ξεράνουµε και να τον φυλάξουµε σε ένα βάζο.
Υπάρχουν διάφορα είδη δυόσµου. Μερικά από αυτά είναι τα Mentha spicata syn., Mentha crispa και Mentha Viridis.

Menta spicata syn. είναι ο δυόσµος που µοιάζει µε την αιγυπτιακή µέντα, αλλά δεν έχει χνούδι στους µίσχους του και έχει πιο πράσινα και µυτερά φύλλα που είναι γλυκά αρωµατισµένα. Mentha crispa, είναι ποικιλία δυόσµου µε σγουρά φύλλα που καλλιεργείται ευρέως για την παραγωγή ελαίου και Mentha spicata, είναι ο Μαροκινός δυόσµος που τα φύλλα του έχουν λεπτή γεύση και άρωµα και κάνουν υπέροχο τσάι.

Στη χώρα µας συναντάµε περισσότερα από 11 είδη του φυτού µε τις ονοµασίες Ηδύοσµος, Αγριοδυόσµος, Αβάρσαµος, Βλήχρον, Γλήχων, Βληχώνι, Γλυχούνι, Φλισκούνι, Φλασκούνι, Μίνθη, Μίνθα, Καλαµίθρα, Αγιασµός.

Αυτά είναι:

1. Ο Γλήχων είναι το κοινώς φλισκούνι που φύεται σε όλη την Ελλάδα και παρουσιάζεται µε παραλλαγές.
2. Ο Αρουραίος που φύεται στην Ακαρνανία.
3. Ο Πιπερώδης που βρίσκεται σε όλη σχεδόν τη χώρα και χρησιµοποιείται στη φαρµακευτική.
4.Ο Πράσινος (Ηδύοσµος ο ήµερος κατά τον ∆ιοσκουρίδη και Μίνθη κατά τον Θεόφραστο).
5. Ο Χνοώδης που φύεται στη Θεσσαλία.
6.Ο Υποµελανίζων που φύεται στη Θεσσαλία.
7. Ο Φίλυδρος που φύεται σε Θράκη, Μακεδονία, Θεσσαλία, Βοιωτία, Πελοπόννησο και Κρήτη.
8. Ο Ρεβεχρόνιος που φύεται στην Κρήτη.
9. Ο Μικρόφυλλος που φύεται στην Κρήτη (κοινώς Καλιάντζα, ∆υόσµος, Αγριοδυόσµος, Άγριος Αγιασµός, Φλισκούνι, Καλαµίθρα, Βάρσαµος).
10. Ο Πολιός που φύεται σε Θράκη και Κρήτη.
11. Ο Μακρόφυλλος που φύεται σε Μακεδονία και Θεσσαλία µε τρεις παραλλαγές.

Ο ∆υόσµος χρησιµοποιείται στη µαγειρική ως µυρωδικό σε αρνί και µοσχάρι, στο ψάρι, σε κρέµες, σαλάτες λαχανικών και φρούτων. Αρωµατίζει ξύδι, κρασί, χυµούς και κοκτέιλ. Το λάδι που βγαίνει από τα φύλλα το χρησιµοποιούν στην παραγωγή τσιχλών. Αποξηραµένα φύλλα χρησιµοποιούν σε κρέµες, παγωτό, καραµέλες. Αρωµατίζουν λικέρ που θεωρείται ότι τονώνει το νευρικό σύστηµα.

Ιστορικά στοιχεία:
Στην αρχαιότητα τον χρησιµοποιούσαν στην κατασκευή µύρου αλλά και για φαρµακευτικούς σκοπούς (κατά της χολέρας και ως αντιεµετικό).

Ο ∆ιοσκουρίδης, ο Ιπποκράτης και ο Πλίνιος το ανέφεραν συχνά ως φυτό µε µεγάλη φαρµακευτική αξία και ωραιότατο άρωµα. Ο ∆ιοσκουρίδης το συνιστούσε σε κατάπλασµα κατά των πονοκεφάλων. Οι αρχαίοι Έλληνες έτριβαν το τραπέζι τους µε δυόσµο, πριν καθίσουν να φάνε. Επίσης το έβαζαν στο νερό του µπάνιου τους.
Πολλές Αραβικές φυλές από την αρχαιότητα τη χρησιµοποιούσαν σε µορφή ροφήµατος για σεξουαλική διέγερση, αλλά σε αρκετά µεγάλες ποσότητες, διότι αλλιώς είχε την ακριβώς αντίθετη δράση.

Ο Σαίξπηρ την αναφέρει, µαζί µε τη λεβάντα και το δενδρολίβανο, σαν διεγερτικό για τους κυρίους της µέσης ηλικίας.

Τον Μεσαίωνα πίστευαν πως το βότανο ήταν αφροδισιακό και προκαλούσε ερωτική επιθυµία. Για τον λόγο αυτό απαγορευόταν η χρήση του από τους στρατιώτες, γιατί αδυνάτιζαν και δεν πολεµούσαν µε τον ίδιο ζήλο και την ίδια ρώµη.

Στη λαϊκή ιατρική χρησιµοποιούσαν τον κοπανισµένο δυόσµο σαν κατάπλασµα στο στήθος κατά του πρηξίµατος από γάλα.
Επίσης χρησιµοποιούσαν τη σκόνη του δυόσµου κατά των αποστηµάτων. Στην Κρήτη το βότανο το γνώριζαν µε τις ονοµασίες Αβάρσαµος ή Βάρσαµος. Ήταν συνηθισµένη η χρήση του στις µυζηθρόπιτες και τα καλιτσούνια.
Γνώριζαν τις αντιεµετικές του ιδιότητες. Το έπιναν κατά της δυσπεψίας και της διάρροιας. Γνώριζαν ότι κάνει καλό στον πονοκέφαλο. Όπως αναφέρεται – κοπανισµένο και ωµό µαζί µε πράσινο λεµόνι το έδεναν στο κούτελο και στσι µηλίγκους για την κεφαλαργιά. Το χρησιµοποιούσαν για την επούλωση των τραυµάτων, αφού πρώτα τον µάραιναν ελαφρώς στο τηγάνι.

Συστατικά – χαρακτήρας:

Έχει δριµεία γεύση, ξηρή και γενικά δροσερή. Περιέχει πτητικό έλαιο (κυρίως µινθέλαιο), τανίνες, φλαβονοειδή, τοκοφερόλες, χολίνη, πικρή ουσία.
Το µινθέλαιο, περιέχει µενθόλη, µεντόνη, ιασµόνη, τανίνη, αλκοόλες, αλδεύδες και πικρές ουσίες.

Άνθιση– χρησιµοποιούµενα µέρη – συλλογή:

Το φυτό ανθίζει από τον Ιούνιο µέχρι τον Αύγουστο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιµοποιούνται τα αέρια µέρη του φυτού. Η συλλογή γίνεται οργανωµένα σε δύο περιόδους. Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Το καλοκαίρι η πρώτη κοψιά δίνει περισσότερα στελέχη και ποιοτικώς καλύτερο αιθέριο έλαιο από τη δεύτερη.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:

Η χρήση του για θεραπευτικούς σκοπούς είναι σηµαντική. Τα φρέσκα φύλλα ανακουφίζουν τους πόνους των ρευµατισµών αν τα τρίψουµε στις κλειδώσεις και σταµατούν τον πονοκέφαλο αν τα τρίψουµε στο µέτωπο. Το αιθέριο έλαιο χρησιµοποιείται για γαργάρες σε περιπτώσεις αµυγδαλίτιδας, ουλίτιδας και φλεγµονές του ρινοφάρυγγα. Βοηθά στην καλή λειτουργία της χολής και την πέψη. Είναι σπασµολυτικό, τονωτικό, άφυσο (βοηθά στην αποβολή των εντερικών αερίων) και σε µεγάλες ποσότητες είναι αναισθητικό.

Το έγχυµα του φυτού βοηθά στη διαστολή των στεφανιαίων αγγείων, βελτιώνοντας έτσι την καρδιακή λειτουργία και κατεβάζει την υψηλή πίεση, βοηθώντας και την εναλλαγή του αίµατος στα τριχοειδή αγγεία.

Το τσάι του φυτού, αφού το σουρώσουµε, το αφήσουµε να κρυώσει και του προσθέσουµε λίγο µέλι πίνεται κατά των δυνατών κολικών (από ένα κουταλάκι κάθε τόσο). Το ίδιο τσάι είναι αντιεµετικό, κατά της κράµπας, των νευρικών σπασµών και της κόπωσης.

Βέβαια το ίδιο τσάι είναι ιδανικό κατά της πιτυρίδας και κατά συνέπεια καλό για λούσιµο.

Προστίθεται στις οδοντόκρεµες, τα στοµατικά διαλύµατα και φάρµακα για να τους δώσει ευχάριστη γεύση. Τέτοιες κρέµες καθαρισµού δοντιών συναντούµε από τον 6ο αιώνα.

Παρασκευή και δοσολογία:

Παρασκευάζεται ως έγχυµα. Ρίχνουµε σε ένα κουταλάκι του τσαγιού ξηρό βότανο ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το αφήνουµε σκεπασµένο για 10-15 λεπτά. Το σουρώνουµε και το πίνουµε ζεστό µε µέλι (αν το πίνουµε λόγω κολικών πόνων, όπως προαναφέραµε, το αφήνουµε να κρυώσει λίγο πριν το πιούµε).

Προφυλάξεις:

Πρέπει να αποφεύγεται η παρατεταµένη χρήση του αιθέριου ελαίου για εισπνοές. Στα παιδιά δεν πρέπει να τη δίνουµε για χρονικό διάστηµα πέραν της εβδοµάδος χωρίς διακοπή. Απαγορεύεται σε βρέφη. Την αποφεύγουµε κατά τον θηλασµό.

www.haniotika-nea.gr

www.pexels.com

Αιθέριο Έλαιο Ελίχρυσος. Μοναδική Προσφορά!

Εμμηνόπαυση: Τι αλλάζει στη ρουτίνα περιποίησης