Σήμερα δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιλέγουν τη χορτοφαγική διατροφή βάζοντας φρένο στην κατανάλωση κρέατος: άλλοι για λόγους υγείας -όπως προβλήματα καρδιάς ή αυξημένης χοληστερίνης- άλλοι γιατί έχει αποδειχτεί η μεγάλη περιεκτικότητά του κρέατος σε επικίνδυνες ουσίες (π.χ κρεατάλευρα, αντιβιοτικά, ορμόνες), άλλοι απλά για λόγους προληπτικούς, άλλοι γιατί δεν τους αρέσει, άλλοι για λόγους ιδεολογικούς ή θρησκευτικούς. Η τάση προς το χορτοφαγική διατροφή αυξάνεται όλο και περισσότερο και δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι ακόμη και οι διατροφολόγοι προτείνουν δίαιτες που περιλαμβάνουν σε πολύ μικρό βαθμό την κατανάλωση κρέατος.

Του Αλέξανδρου Λαλάκου, Κοινωνιολόγου- Δημοσιογράφου & Εκδότη του Υγεία Ευεξία

 Πότε όμως η χορτοφαγική διατροφή μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην υγεία μας; Φυσικά όταν ακολουθείται με προσοχή. Γιατί σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να είναι ελλιπής σε βασικά συστατικά, που είναι απολύτως απαραίτητα για την καλή λειτουργία του οργανισμού.

Μερικά ερωτήματα περί χορτοφαγίας…

Ο άνθρωπος είναι χορτοφάγος από τη φύση του;
Ο άνθρωπος μπορεί να τρέφεται με προϊόντα ζωικά ή φυτικά χάρη στο πεπτικό σύστημα που διαθέτει. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι υποχρεωμένος να καταναλώνεις ζωικές τροφές. Μάλιστα κάποιοι υποστηρίζουν πως Αφού ο άνθρωπος έχει παρόμοιο πεπτικό σύστημα με τα φυτοφάγα ζώα όπως τα βοοειδή είναι και αυτός χορτοφάγος από τη φύση του.

Οποίος γίνεται χορτοφάγος Πρέπει πρώτα να υποβληθεί σε προκαταρκτικές εξετάσεις;
Όχι δεν είναι απαραίτητο μόνο φυσικά στην περίπτωση που υπάρχουν κάποια προβλήματα υγείας όπως αλλεργία σε κάποια λαχανικά.

Θεωρούνται οι χορτοφάγοι εκείνοι που αποκλείουν το κρέας από τη διατροφή τους αλλά τρώνε το ψάρι;
Όποιος τρώει ψάρι δεν μπορεί να θεωρείται χορτοφάγος Γιατί δεν έχει αποκλείσει όλα τα ζωικά προϊόντα από τη διατροφή του.

Οι μακροβιοτικές δίαιτες είναι χορτοφαγικές;
Πρόκειται για διαιτητικές τροφές που έχουν ως στόχο την ισορροπημένη διατροφή σύμφωνα με παραδόσεις της ανατολής. Στην πραγματικότητα δεν προβλέπουν υποχρεωτικά την απουσία του κρέατος.

Φυτοφάγος σημαίνει χορτοφάγος;
Μερικώς ναι, όμως αυτό το φαγητό είναι τροφές μόνο φυτικής προέλευσης Ενώ οι χορτοφάγοι μπορεί να καταναλώσουν αυγά γάλα και τα προϊόντα του.

Αποφύγετε το κρέας γιατί…

Για την υγεία της καρδιάς σας, καθώς το λίπος ευνοεί πολλές ασθένειες, όπως εκείνες της καρδιάς, του κυκλοφοριακού και της παχυσαρκίας.

Γιατί προκαλεί γυναικολογικά προβλήματα, καθώς τείνει μαζί με την επεξεργασμένη ζάχαρη να δημιουργεί όξινο περιβάλλον στον οργανισμό, κάτι που ευνοεί την εμφάνιση του μύκητα Candida.

Για τα νεφρά, καθώς ευθύνεται για την δημιουργία αλάτων που σε μεγάλες ποσότητες μπορούν να σχηματιστούν λιθιάσεις στα νεφρά.

Γιατί προκαλεί οστεοπόρωση, δεδομένου ότι περιέχει πολλές πρωτεΐνες, η υπερβολική κατανάλωση κρέατος εμποδίζει τη σωστή απορρόφηση του ασβεστίου, το οποίο κατεξοχήν ευθύνεται για την καλή υγεία των οστών.

Συμβάλλει στη δημιουργία καρκινογόνων ουσιών, καθώς τα λίπη που περιέχονται στο κρέας πολλές φορές εμποδίζουν την καλή απορρόφηση των βιταμινών και συμβάλλουν στην παραγωγή καρκινογόνων ουσιών.

Για τις μολύνσεις, καθώς δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον για την αναπαραγωγή μυκήτων, που προκαλούν μολύνσεις στο ανθρώπινο οργανισμό.

3 μεγάλα ατού της χορτοφαγικής δίαιτας:

-Βοηθάει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας λόγω του ότι καταναλώνονται τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες.

-Αυξάνεται η φυσική αντοχή του οργανισμού Από τη στιγμή που η χορτοφαγική διατροφή περιέχει όσπρια και δημητριακά που είναι πλούσια σε άμυλο. Το άμυλο αποθηκεύεται με τη μορφή γλυκογόνου στους μυς και στο ήπαρ και αποτελεί μία σπουδαία πηγή ενέργειας.

-Βοηθάει στην αντίσταση του οργανισμού σε ασθένειες. Αυτός ο τύπος διατροφής καθιστά το pH του οργανισμού πιο αλκαλικό γεγονός που βοηθά στην ενδυνάμωση του απέναντι στις ασθένειες.

Βρείτε με ποιες τροφές μπορείτε να αντικαταστήσετε το κρέας, τα αυγά, το γάλα και τα παράγωγά τους…

Το κρέας αντικαθίσταται με:
Το seitan το οποίο είναι ένα προϊόν που έχει ως βάση τη γλουτίνη σιτηρών. Πλούσιο σε πρωτεΐνες καθώς περιέχει 80% πρωτεΐνες και έχει γεύση κρέατος. Μπορείτε να το φάτε ή το βραστό ή το ψητό.

Το tempeh προέρχεται από τη ζύμωση βρασμένων φασολιών της σόγιας και μπορείτε να το μαγειρέψετε με ρύζι σιτάρι ή κριθάρι.

Τα όσπρια των οποίων η πρωτεϊνική αξία είναι ισάξια του κρέατος.

Το γάλα αντικαθίσταται με:
Το φυτικό γάλα. Σήμερα στο εμπόριο Υπάρχουν πολλά είδη φυτικού γάλακτος όπως το γάλα αμυγδάλου γάλα σόγιας γάλα ρυζιού βρώμης φουντουκιού ηλίανθου. Το πιο ενδεδειγμένο θεωρείται το γάλα σόγιας χωρίς πρόσθετα αρωματικά.

Το βούτυρο και κρέμα γάλακτος αντικαθιστούνται με:
Το βούτυρο καρύδας και την κρέμα γάλακτος από σόγια.

Το βούτυρο έχει αντικατασταθεί κατά πολύ από το βούτυρο καρύδας. Όσον αφορά την κρέμα γάλακτος υπάρχει στο εμπόριο η φυτική, με βάση τη σόγια.

Το τυρί αντικαθίσταται με:
Το tofu. Το tofu είναι ένα προϊόν που μοιάζει πολύ με το τυρί και προέρχεται από τη σόγια.

Το αλάτι αντικαθίσταται με:
Το γκομάσιο. Είναι σουσάμι καβουρντισμένο με αλάτι. Θα το χρησιμοποιήσετε για να μας τιμήσετε τη μακαρονάδα το ριζότο και τις σούπες σας.

Φυτικές τροφές με μεγάλη θρεπτική αξία.

Στο πολύτιμο θησαυρό της φύσης βρίσκουμε δεκάδες φυτικές τροφές πλούσιες σε θρεπτική αξία και κατά συνέπεια ευεργετικές για την υγεία και την ευεξία του οργανισμού μας. Βιταμίνες μεταλλικά άλατα ιχνοστοιχεία και λιπαρά οξέα είναι μερικά από τα συστατικά των φυτικών τροφών που πρέπει να εντάξουμε απλόχερα στη διατροφή μας.

Τα φύκια είναι πλούσια σε μεταλλικά άλατα και βιταμίνες. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα υπολογίζεται πως 100 γραμμάρια φύκια περιέχουν περίπου 5 μικρογραμμάρια βιταμίνης B12.

Το σιτάρι είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε βιταμίνες (B1, B2, B6 και Ε), σε μεταλλικά άλατα (σίδηρο, μαγνήσιο, χαλκό και ψευδάργυρο) καθώς και σε σημαντικά λιπαρά οξέα. Να τονίσουμε εδώ ότι το ανεπεξέργαστο σιτάρι βιολογικής καλλιέργειας αποτελεί σιτάρι ανώτερης ποιότητας.

Τα φύτρα. Πρόκειται για τα φύτρα δημητριακών σόγιας οσπρίων και λαχανικών. Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α, B12 και C. Διευκολύνουν την πέψη των πρωτεϊνών και των αμυλούχων τροφών. Γενικά οι χορτοφάγοι θα πρέπει να καταναλώνουν φύκια φύτρα και σιτάρι τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα.

Η μαγιά μπύρας είναι ένας θησαυρός πολλών θρεπτικών συστατικών αφού περιέχει πολλές πρωτεΐνες, βιταμίνες (B1, B2, B6, B12) και μέταλλα όπως σίδηρο. Μπορείτε να την προσθέσετε σε πολλά πιάτα τριμμένη όπως το τυρί. Δεν χρειάζεται σε υπερβολική ποσότητα γιατί μόλις τα 30 γραμμάρια μαγείας καταλυτών το 1/4 της καθημερινής ανάγκης του οργανισμού σε πρωτεΐνες, σίδηρο και βιταμίνης B12. Όμως προσφέρει το διπλό της καθημερινής ανάγκης σε βιταμίνη B1 και το τριπλό σε Β9 (φολικό οξύ). Προσοχή, γιατί σε περίπτωση υπερβολικής κατανάλωσης υπάρχει ο κίνδυνος της δημιουργίας λιθιάσεων στα νεφρά.

Ανακαλύψτε τις διατροφικές σας ανάγκες.

Επειδή οι αμιγώς χορτοφάγοι ενδεχομένως να διατρέχουν τον κίνδυνο έλλειψης κάποιων θρεπτικών ουσιών ή βιταμινών, πράγμα που είναι περισσότερο προφανές στα άτομα που καπνίζουν και είναι αγχώδη, καλό θα ήταν να υποβληθούν σε ειδικές εξετάσεις που αξιολογούν την ενδεχόμενη έλλειψη βιταμινών και μεταλλικών αλάτων. Συγκεκριμένα είναι απαραίτητο να κάνουν αιματολογικές εξετάσεις για να ελέγξουν την αιμοσφαιρίνη (τα λευκά και τα ερυθρά αιμοσφαίρια) τη σιδεραιμία και τη φεριτίνη (για να ελεγχθεί η ποσότητα σιδήρου που κυκλοφορεί στο αίμα). Επίσης καλό θα ήταν να πιστοποιήσουν και την επάρκεια του οργανισμού σε Β12.

Μια διατροφή στα μέτρα σας… Για όλες τις ηλικίες για κάθε περίπτωση!

Για τη περίοδο της εγκυμοσύνης:

Η διατροφή μιας γυναίκας σε κατάσταση εγκυμοσύνης πρέπει να ανταποκρίνεται σε μία αύξηση 20% σε σχέση με τη διατροφή πριν την εγκυμοσύνη σε πρωτεΐνες βιταμίνη B12 ασβέστιο και σίδηρο. Πρόκειται για θρεπτικά συστατικά που η γυναίκα χορτοφάγος μπορεί να βρει σε πολλά τρόφιμα όπως προαναφέραμε.

Ειδική διαπαιδαγώγηση γυναίκες χορτοφάγοι δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο ούτε οι ίδιες ούτε τα μωρά τους αν τρέφονται ισορροπημένα με όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δείξουν Οι αμιγώς χορτοφάγοι για να καλύψουν την πιθανή ανεπάρκεια της βιταμίνης B12 κυρίως αν είναι πολλά χρόνια αποκλειστικά χορτοφάγοι. Τότε πρέπει να καταναλώνουμε τόσο στην περίοδο της εγκυμοσύνης, όσο και της γαλακτοφορίας σε φύκια, μαγιά μπύρας και φυσικά συμπληρώματα για εγκύους σε συνδυασμό βέβαια πάντα με τις οδηγίες του γιατρού που τις παρακολουθεί.

Χορτοφαγία για βρέφη:

Ακόμη και τα μωρά μπορούν να μεγαλώσουν σύμφωνα με τις αρχές της χορτοφαγικής διατροφής. Είναι βέβαια απαραίτητο, τουλάχιστον για τον πρώτο ένα χρόνο, να τρέφονται με το γάλα της μητέρας τους που είναι μία πλήρης τροφή και παράλληλα ένας ανεκτίμητος θησαυρός ζωικών πρωτεϊνών, αναγκαίος για την ανάπτυξη του βρέφους.

Γάλα σόγιας

Σε περίπτωση που η μητέρα για διάφορους λόγους δεν μπορεί να προσφέρει το δικό της γάλα στο μωρό της, τότε κατάλληλο είναι το γάλα της αγελάδας και αν η μητέρα επιθυμεί να αποκλείσει τα ζωικά παράγωγα, πρέπει να θρέψει το μωρό της με γάλα σόγιας υλικό για μωρά, εμπλουτισμένο με βιταμίνες και μεταλλικά άλατα.

Αβοκάντο και σούπες

Το αβοκάντο αποτελεί μία ιδανική τροφή για το μικρό χορτοφάγο που τα λιπαρά οξέα που περιέχει, δρουν ευεργετικά στο νευρικό του σύστημα. Ακόμη είναι καλό να ετοιμάζεται στο μωρό σας σούπες λαχανικών με τριμμένο τυρί και χτυπημένο αυγό (όχι σε καθημερινή βάση) και πολλές φορές να συμπληρώνετε με φαρίνα δημητριακών, εμπλουτισμένη με βιταμίνες και σίδηρο. Ένα άλλο πιάτο με βάση τα δημητριακά θα μπορούσε να είναι πουρές από κεχρί, κριθάρι ή ρύζι βρασμένο.

Μετά τους 9 μήνες άριστη τροφή είναι η σούπα από μπιζέλια, ο πουρές φακής, το tofu, το γιαούρτι και τα τυριά κατά προτίμηση χαμηλά λιπαρά. Για να εξασφαλίσετε στο μωρό σας ένα ικανοποιητικό επίπεδο σιδήρου, είναι απαραίτητο να του δίνετε χυμούς πορτοκαλιού και φρέσκα φρούτα καθημερινά.

Γεύματα για μικρούς χορτοφάγους

Η διατροφή του μικρού χορτοφάγου είναι ένα θέμα μάλλον περίπλοκο. Στη θεωρία: ο συνδυασμός των δημητριακών, των οσπρίων και των ελαιούχων καρπών θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες του σε πρωτεΐνες, στην καθημερινή πρακτική όμως, μόνο αυτά τα τρόφιμα δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στις αυξημένες ενεργειακές του ανάγκες. Για αυτό συνιστάται να τρέφονται συχνά με πουρέ από βρασμένα όσπρια, ξηρά φρούτα λιωμένα στο μπλέντερ, αβοκάντο και βούτυρο από ελαιώδεις καρπούς, όπως αμύγδαλα, φιστίκια, σουσάμι, καθώς και με φυστικοβούτυρο και ταχίνι.

Ερωτήσεις και απαντήσεις για μικρούς χορτοφάγους:

Ποια είναι τα λάθη που ένας χορτοφάγος γονιός μπορεί να κάνει στη διατροφή του μικρού παιδιού του;
Ο χορτοφάγος γονιός θα πρέπει να αποφύγει να δίνουν στο παιδί του γάλα και γαλακτοκομικά σε υπερβολική ποσότητα, από φόβο ότι δεν λαμβάνει ικανοποιητική ποσότητα πρωτεϊνών. Ακόμη προσοχή και στις υπερβολικές ποσότητες των δημητριακών για να αποφύγετε ενδεχόμενα εντερικά προβλήματα.

Ποιους κανόνες χρειάζεται να υιοθετήσει κάνεις για να αποφύγει προβλήματα θρεπτικές ανεπάρκειες του οργανισμού;
Ο κίνδυνος σε μία ισορροπημένη χορτοφαγική συμπεριφορά είναι πραγματικά σπάνιος. Σε κάθε περίπτωση συνιστάται σε όλους τους χορτοφάγους να μην καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες γαλακτοκομικών και άλλων ζωικών παραγωγών, γιατί κινδυνεύουν να συγκεντρώσουν υπερβολικό λίπος και πρωτεΐνες, ακυρώνοντας έτσι τα ευρήματα της χορτοφαγικής δίαιτας.

Αντίθετα οι αμιγώς χορτοφάγοι, για να αποφύγουν την έλλειψη σιδήρου πρέπει να καταναλώνουν όσπρια και τρόφιμα που περιέχουν βιταμίνη C, όπως φρούτα και χυμούς εσπεριδοειδών (που διευκολύνουν την αφομοίωση του σιδήρου)καρπούς και ξηρά φρούτα.

Ποια είναι τα όρια σε μία χορτοφαγική διατροφή;
Δεν υπάρχουν όρια για τους χορτοφάγους που περικλείουν στη διατροφή τους προϊόντα ζωικής προέλευσης. Εκείνοι που πρέπει να προσέχουν είναι οι αμιγώς χορτοφάγοι και ιδιαίτερα τα παιδιά, τα οποία παρουσιάζουν συχνά ελλείψεις σε πρωτεΐνες, ασβέστιο, σίδηρο και βιταμίνη B12. Σε κάθε περίπτωση συνιστάται σε όλους να υποβάλλονται τακτικά σε ιατρικές εξετάσεις.

Οι ηλικιωμένοι χορτοφάγοι

Για τους ηλικιωμένους που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή δεν υπάρχουν αντενδείξεις. Αντίθετα απολαμβάνουν πολλά πλεονεκτήματα.

Καταρχήν η κατανάλωση φυτικών προϊόντων εμποδίζει την απώλεια ασβεστίου από τα οστά Και κατά συνέπεια μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης οστεοπόρωσης. Επιπλέον μία δίαιτα με βάση τα δημητριακά, όσπρια, φρούτα και λαχανικά ευνοεί τη δημιουργία αλκαλικού pH στον οργανισμό (αντίθετα το κρέας εντείνει τη δημιουργία όξινο pH).

Το αλκαλικό περιβάλλον του οργανισμού αποτελεί έναν παράγοντα προστασίας από χρόνιες ασθένειες, όπως αρθρίτιδα, αρτηριοσκλήρωση και κακοήθης όγκους.

Πρέπει ακόμη να λάβουμε υπόψη μας ότι οι ηλικιωμένοι έχουν μειωμένες ανάγκες σε πρωτεΐνες σε σχέση με τους νέους, και οπωσδήποτε μπορούν να τις εξασφαλίσουν μέσα από την καθημερινή διατροφή τους, καταναλώνοντας κυρίως δημητριακά.

Οι αθλητές χορτοφάγοι

Ακόμη και τα άτομα που ασκούν αθλητικές δραστηριότητες μπορούν άφοβα να ακολουθήσουν μία χορτοφαγική διατροφή.

Αυτό είναι εφικτό να συμβουλευτούν ένα ειδικό διαιτολόγο που θα καθορίσει το καθημερινό τους μενού, ώστε να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τις αυξημένες ενεργειακές τους ανάγκες, πράγμα που συνιστάται ιδιαίτερα σε εκείνους που ασκούνται αθλήματα έντονης σωματικής κόπωσης, όπως ποδηλασία, τένις και λοιπά.

Ανάγκη για πρωτεΐνες

Ως γνωστόν, οι αθλητές έχουν μεγαλύτερες ανάγκες σε πρωτεΐνες, οι οποίες σαφώς εξαρτώνται από το είδος της αθλητικής δραστηριότητας που ασκούν και τη σωματική τους διάπλαση.

Σε γενικές γραμμές οι χορτοφάγοι αθλητές μπορούν να ικανοποιούν ικανοποιήσουν τις πρωτεϊνικές τους ανάγκες, τρώγοντας περισσότερα όσπρια, δημητριακά, ξηρούς καρπούς, κλπ.

Πώς θα αντικαταστήσουμε τους υδατάνθρακες που καίμε;

Κατά τη διάρκεια της άσκησης, η ενέργεια που παράγεται προέρχεται από την καύση λιπών και υδατανθράκων. Γενικά συνιστάται το 60% περίπου της διατροφής των αθλητών να περιλαμβάνει υδατάνθρακες, γιατί όσο μεγαλύτερη και επιμονή είναι η άσκηση, τόσο περισσότερους υδατάνθρακες αναγκάζεται ο οργανισμός να καίει. Υδατάνθρακες βρίσκονται αποθηκευμένες στο ήπαρ και στους μυς, υπό τη μορφή γλυκογόνου στους αθλητές, οι υδατάνθρακες εκτός από την απαραίτητη ενέργεια, συμβάλλουν αισθητά και στη βελτίωση της απόδοσης.

Πώς θα αντικαταστήσετε τα λιπαρά;

Τουλάχιστον το 30% των ενεργειακών αναγκών των αθλητών προέρχεται από τρόφιμα πλούσια σε λιπαρά. Εκτός από φυτικά έλαια, οι χορτοφάγοι αθλητές χρειάζεται να συμπληρώσουν τη διατροφή τους με ξηρούς καρπούς, φυστικοβούτυρο, ελιές, καρύδια και αβοκάντο.

Ασβέστιο

Για να καλύψουν τις ανάγκες του οργανισμού σε ασβέστιο προλαμβάνοντας πιθανά κατάγματα οστών οι χορτοφάγοι αθλητές, είναι απολύτως απαραίτητο να καταναλώνουν τροφές πλούσιες σε ασβέστιο. Για αυτό το λόγο, πρέπει καθημερινά να τρέφονται με ανάλογες τροφές, όπως όσπρια, γάλα σόγιας, tofu, αμύγδαλα και λαχανικά, όπως τα μπρόκολα που είναι πλούσια σε ασβέστιο.

Ο σίδηρος είναι απαραίτητος

Οι αθλητές των αγωνισμάτων αντοχής χρειάζονται μεγαλύτερη ποσότητα στην αθλητική τους δραστηριότητα. Οι χορτοφάγοι αθλητές, αν ακολουθούν μία σωστή διατροφή, καταφέρνουν να διατηρήσουν το σίδηρο του οργανισμού τους σε κανονικό επίπεδο χωρίς να καταφύγουν σε συμπληρώματα διατροφής. Για αυτό είναι βασικό να συνδυάζουν τα κατάλληλα τρόφιμα, π.χ. αν τρώνε φασόλια, πρέπει να τα συνοδεύουν με χυμό εσπεριδοειδών. Αυτό θα βοηθήσει στην άμεση απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό.

Οξυγόνο και βιταμίνη B12

Η βιταμίνη B12 είναι πολύ σημαντική για όποιον αθλείται, γιατί συμβάλλει στη μεταφορά του οξυγόνου σε όλους τους ιστούς του ανθρώπινου σώματος, που έχει σαν επακόλουθο τη βελτίωση των σωματικών επιδόσεων του αθλητή. Οι χορτοφάγοι μπορούν να πάρουν την ποσότητα της βιταμίνης που χρειάζονται καταναλώνοντας τακτικά αυγά, τυρί, γάλα και γιαούρτι.

Αντίθετα οι αμιγώς χορτοφάγοι πρέπει εκτός από πολλά δημητριακά να καταναλώνουν μαγιά μπύρας και γάλα σόγιας εμπλουτισμένο με βιταμίνη Β12, Γιατί η B12 περιέχεται αποκλειστικά σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, τα οποία οι χορτοφάγοι αθλητές έχουν αποκλείσει οικειοθελώς από τη διατροφή τους.

Πηγή: ygeiaevexia.gr

Υπερτροφές απο τα μυστικά ομορφιάς.

• Πρόσωπο

• συνταγές αιθέριων ελαίων

• Συνταγές ομορφιάς

• υγεία

• μυστικά ομορφιάς

• Συνταγές χειροποιήτων αντηλιακών.

• Τα γιατροσόφια της γιαγιάς.

• Μαλλιά

• σώμα

• Σώμα-Κυτταρίτιδα

• Ψυχολογία.

• Συνταγές μαγειρικής. 

• Μόδα