Η ευρεία κατανάλωση φυτικού ελαίου οδηγεί σε ένα ανθυγιεινό έντερο
Η υψηλή κατανάλωση σογιέλαιου έχει συνδεθεί με την ρκία και τον διαβήτη και πιθανώς τον αυτισμό, τη νόσο του Αλτσχάιμερ, το άγχος και την κατάθλιψη. Προσθέστε τώρα σε αυτόν τον αυξανόμενο κατάλογο την ελκώδη κολίτιδα, μια μορφή φλεγμονώδους νόσου του εντέρου ή αλλιώς IBD, που χαρακτηρίζεται από χρόνια φλεγμονή του παχέος εντέρου κι έχετε μπροστά σας, την πλήρη γκάμα της βεντάλιας διάσημων και σοβαρών νόσων.

Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Ρίβερσαϊντ, εξέτασαν το έντερο ποντικών που τρέφονταν σταθερά με δίαιτα πλούσια σε σογιέλαιο για έως και 24 εβδομάδες στο εργαστήριο.

Βρήκαν ότι τα ωφέλιμα βακτήρια μειώθηκαν και τα επιβλαβή βακτήρια (συγκεκριμένα, η προσκολλημένη διεισδυτική Escherichia coli ) αυξήθηκαν – καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε κολίτιδα.

Σογιέλαιο
Το σογιέλαιο είναι σήμερα το μαγειρικό λάδι με τη μεγαλύτερη κατανάλωση στις ΗΠΑ (UCR/Stan Lim)
Το σογιέλαιο είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο βρώσιμο λάδι στις Ηνωμένες Πολιτείες και χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα στη Βραζιλία, την Κίνα και την Ινδία αλλά και στην Ελλάδα ειδικά απο την στιγμή που το ελαιόλαδο ανέβηκε στα ύψη.

Στις ΗΠΑ, η παραγωγή σόγιας ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970 για χρήση ως ζωοτροφή. ένα υποπροϊόν της αυξητικής τάσης ανάπτυξης ήταν το σογιέλαιο. Η σόγια, μια καλή πηγή πρωτεΐνης, καλλιεργείται εύκολα και φθηνά.

«Η δουλειά μας προκαλεί τη σκέψη δεκαετιών ότι πολλές χρόνιες ασθένειες προέρχονται από την κατανάλωση υπερβολικών κορεσμένων λιπαρών από ζωικά προϊόντα και ότι, αντίθετα, τα ακόρεστα λίπη από φυτά είναι αναγκαστικά πιο υγιεινά», δήλωσε ο Poonamjot Deol, βοηθός επαγγελματίας ερευνητής στο Τμήμα Μικροβιολογίας και Παθολογίας Φυτών και ένας συν-αντίστοιχος συγγραφέας στην εργασία που δημοσιεύθηκε στις 3 Ιουλίου στο Gut Microbes, ένα περιοδικό ανοιχτής πρόσβασης.

Ο Deol εξήγησε ότι το λινελαϊκό οξύ στο σογιέλαιο είναι το κύριο μέλημα.

«Ενώ το σώμα μας χρειάζεται 1-2% λινελαϊκού οξέος καθημερινά, με βάση την παλαιοδιατροφή, οι άνθρωποι σήμερα λαμβάνουν το 8-10% της ενέργειάς τους από το λινολεϊκό οξύ καθημερινά, και μάλιστα το μεγαλύτερο μέρος από το σογιέλαιο», είπε.

«Το υπερβολικό λινολεϊκό οξύ επηρεάζει αρνητικά το μικροβίωμα του εντέρου».

Η Deol και οι συνεργάτες της διαπίστωσαν ότι μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε σογιέλαιο ενθαρρύνει την ανάπτυξη του προσκολλημένου διεισδυτικού E. coli στο έντερο. Αυτό το βακτήριο χρησιμοποιεί λινολεϊκό οξύ ως πηγή άνθρακα για να καλύψει τις διατροφικές του απαιτήσεις. Επιπλέον, πολλά ωφέλιμα βακτήρια στο έντερο δεν μπορούν να αντέξουν το λινολεϊκό οξύ και πεθαίνουν, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται επιβλαβή βακτήρια. Το προσκολλημένο διεισδυτικό E. coli έχει αναγνωριστεί στους ανθρώπους ότι προκαλεί ΙΦΝΕ.

Κολίτιδα από σογιέλαιο
Μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε σογιέλαιο έχει βρεθεί ότι ενθαρρύνει την ανάπτυξη επιβλαβών βακτηρίων όπως το προσκολλημένο διεισδυτικό E. coli στο έντερο. (Εργαστήριο UCR/Sladek)
«Είναι ο συνδυασμός καλών βακτηρίων που πεθαίνουν και επιβλαβών βακτηρίων που αναπτύσσονται που κάνει το έντερο πιο ευαίσθητο στη φλεγμονή και στις επιπτώσεις της», είπε ο Deol. «Επιπλέον, το λινολεϊκό οξύ κάνει το εντερικό επιθηλιακό φραγμό να γίνει πορώδες».

Η λειτουργία φραγμού του εντερικού επιθηλίου είναι κρίσιμη για τη διατήρηση ενός υγιούς εντέρου. Όταν διαταραχθεί, μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη διαπερατότητα ή διαρροή. Οι τοξίνες μπορούν στη συνέχεια να διαρρεύσουν από το έντερο και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο λοιμώξεων και χρόνιων φλεγμονωδών καταστάσεων, όπως η κολίτιδα. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι η αύξηση της IBD είναι παράλληλη με την αύξηση της κατανάλωσης σογιέλαιου στις ΗΠΑ και υποθέτουν ότι τα δύο μπορεί να συνδέονται.

Η τοξικολόγος Frances M. Sladek , καθηγήτρια κυτταρικής βιολογίας και συν-ανταποκρίτρια συγγραφέας στην ερευνητική εργασία, υπενθύμισε ότι η καρδιακή νόσος συνδέθηκε με κορεσμένα λίπη στα τέλη της δεκαετίας του 1950.

«Δεδομένου ότι οι μελέτες έδειξαν ότι τα κορεσμένα λιπαρά μπορεί να είναι ανθυγιεινά, υποτέθηκε ότι όλα τα ακόρεστα λιπαρά είναι υγιή», είπε. «Αλλά υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ακόρεστων λιπαρών, μερικά από τα οποία είναι υγιεινά. Για παράδειγμα, το ιχθυέλαιο με ακόρεστα λιπαρά είναι γνωστό ότι έχει πολλές ευεργετικές επιπτώσεις στην υγεία.

Κι έτσι αφελώς, οι άνθρωποι υπέθεσαν ότι το σογιέλαιο είναι απολύτως ασφαλές και πιο υγιεινό στην κατανάλωση από άλλους τύπους ελαίων, χωρίς στην πραγματικότητα να κάνουν μια άμεση σύγκριση όπως κάναμε τώρα».

Επίπτωση IBD έναντι κατανάλωσης σογιέλαιου
(Πηγή για δεδομένα: Dahlhamer et al, 2016; USDA)

Ο Sladek σημείωσε ότι το λινολεϊκό οξύ είναι ένα απαραίτητο λιπαρό οξύ. Το σογιέλαιο που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές στα πειράματά τους είχε 19% λινολεϊκό οξύ. Η American Heart Association συνιστά το 5 έως 10% των ημερήσιων θερμίδων να προέρχονται από ωμέγα-6 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, όπως το λινολεϊκό οξύ, προκειμένου η καρδιά να παραμείνει υγιής. Πολλά σπορέλαια – για παράδειγμα ο ηλίανθος – είναι πηγές λινολεϊκού οξέος. Το ζωικό λίπος μπορεί επίσης να είναι πηγή.

«Κάθε ζώο πρέπει να λαμβάνει λινολεϊκό οξύ από τη διατροφή», είπε ο Sladek. «Κανένα ζώο δεν μπορεί να τα καταφέρει. Μια μικρή ποσότητα χρειάζεται από τον οργανισμό. Αλλά μόνο και μόνο επειδή  χρειάζεται μια ελάχιστη ποσότητα δεν σημαίνει ότι πολλά από αυτά είναι καλά για εμάς.

Πολλές μεμβράνες στο σώμα, στον εγκέφαλο, για παράδειγμα, απαιτούν λινολεϊκό οξύ για να λειτουργήσουν σωστά τα κύτταρα. Εάν το μόνο που φάγαμε ήταν κορεσμένα λίπη, οι κυτταρικές μας μεμβράνες θα γινόταν πολύ άκαμπτες και δεν θα λειτουργούσαν σωστά. Απαιτούνται μελλοντικές μελέτες για να καθοριστεί το οριακό σημείο για να καθοριστεί το πόση ημερήσια κατανάλωση λινολεϊκού οξέος είναι ασφαλής».

Σύμφωνα με τους Sladek και Deol, το ελαιόλαδο, το οποίο έχει χαμηλότερες ποσότητες λινολεϊκού οξέος, είναι ένα πιο υγιεινό λάδι για κατανάλωση.

«Το ελαιόλαδο, η βάση της μεσογειακής διατροφής, θεωρείται πολύ υγιεινό. παράγει λιγότερη παχυσαρκία και τώρα έχουμε ανακαλύψει ότι, σε αντίθεση με το σογιέλαιο, δεν αυξάνει την ευαισθησία των ποντικών στην κολίτιδα», είπε ο Sladek.

Ο James Borneman , καθηγητής μικροβιολογίας και παθολογίας φυτών στο UCR και συν-ανταποκριτής συγγραφέας στην εργασία, είναι ειδικός στο μικροβίωμα του εντέρου. Έχει συνεργαστεί στο UCR με διάφορες ομάδες σε ερευνητικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων μελετών που διερευνούν πώς τα μικρόβια του εντέρου εμποδίζουν τους παχύσαρκους να χάσουν βάρος. Για την τρέχουσα μελέτη, συνεργάστηκε με τους Deol και Sladek για να εξετάσει τα μικρόβια του εντέρου των ποντικών που τρέφονταν με δίαιτα πλούσια σε σογιέλαιο.

Διάγραμμα απεικονίζει την κατανάλωση βρώσιμων ελαίων στις ΗΠΑ για το 2017/18. (USDA)
“Το προσκολλημένο διεισδυτικό E. coli συμβάλλει στην IBD στους ανθρώπους και το γεγονός ότι βρίσκουμε αυτό το E. coli σε αυτά τα ποντίκια είναι ανησυχητικό”, είπε. «Μερικές φορές, μπορεί να είναι ασαφές πώς η έρευνα που έγινε σε ποντίκια μεταφράζεται σε ανθρώπους, αλλά σε αυτή τη μελέτη είναι αρκετά σαφές».

Η ερευνητική ομάδα εξεπλάγη επίσης όταν ανακάλυψε ότι τα ποντίκια που τρέφονταν με δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε σογιέλαιο εμφάνισαν μείωση στο έντερο των ενδοκανναβινοειδών, μορίων που μοιάζουν με κάνναβη και παράγονται φυσικά από το σώμα για να ρυθμίζουν μια μεγάλη ποικιλία φυσιολογικών διεργασιών. Ταυτόχρονα, το έντερο παρουσίασε αύξηση στις οξυλιπίνες, οι οποίες είναι οξυγονωμένα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που ρυθμίζουν τη φλεγμονή.

«Προηγουμένως βρήκαμε ότι οι οξυλιπίνες στο ήπαρ συσχετίζονται με την παχυσαρκία», είπε ο Deol. «Ορισμένες οξυλιπίνες έχουν επίσης βρεθεί ότι είναι βιοδραστικές σε μελέτες κολίτιδας. Η ουσία της τρέχουσας μελέτης μας είναι ότι μια δίαιτα εμπλουτισμένη με σογιέλαιο παρόμοια με την τρέχουσα αμερικανική δίαιτα προκαλεί αύξηση των επιπέδων οξυλιπίνης στο έντερο και μείωση των επιπέδων ενδοκανναβινοειδών, κάτι που είναι σύμφωνο με την IBD στους ανθρώπους.

Τα περισσότερα επεξεργασμένα τρόφιμα στις ΗΠΑ περιέχουν σογιέλαιο, ίσως εξηγώντας γιατί πολλοί Αμερικανοί έχουν περισσότερη από τη συνιστώμενη ημερήσια δόση για λινελαϊκό οξύ. Επιπλέον, τα περισσότερα εστιατόρια στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν σογιέλαιο επειδή είναι σχετικά φθηνό.

«Προσπαθήστε να μείνετε μακριά από επεξεργασμένα τρόφιμα», συμβουλεύει ο Sladek. «Όταν αγοράζετε λάδι, φροντίστε να διαβάσετε την ετικέτα διατροφικών στοιχείων. Οι φριτέζες είναι μια καλή επιλογή γιατί χρησιμοποιούν πολύ λίγο λάδι.»

Οι ερευνητές χρησιμοποιούν ελαιόλαδο για μαγείρεμα και σαλάτες. Άλλες υγιεινές επιλογές για μαγείρεμα, είπαν, είναι το λάδι καρύδας και το λάδι αβοκάντο. Προειδοποίησαν ότι το αραβοσιτέλαιο, από την άλλη πλευρά, έχει την ίδια ποσότητα λινολεϊκού οξέος με το σογιέλαιο.

«Συνιστούμε να παρακολουθείτε το σογιέλαιο στη διατροφή σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν καταναλώνετε υπερβολικό λινολεϊκό οξύ», είπε ο Deol. «Αυτό είναι το μήνυμά μας για να πάρουμε το σπίτι μας».

Οι Deol, Sladek και Borneman ενώθηκαν από τους Paul Ruegger, Geoffrey D. Logan, Ali Shawki, Jiang Li, Jonathan D. Mitchell, Jacqueline Yu, Varadh Piamthai, Sarah H. Radi, Sana Hasnain, Declan F. McCole, Meera G. Nair και Ansel Hsiao του UCR. και Kamil Borkowski και John W. Newman του UC Davis.                                        www.pexels.com

Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από επιχορηγήσεις από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, το Ίδρυμα Crohn’s and Colitis, την Αμερικανική Γαστρεντερολογική Εταιρεία, την UCR Metabolomics Core Seed Grant, το UC Davis West Coast Metabolomics Center και το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ.

Ο τίτλος της εργασίας είναι «Διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λινολεϊκό οξύ δυσρυθμίζει το εντερικό ενδοκανναβινοειδές σύστημα και αυξάνει την ευαισθησία στην κολίτιδα σε ποντίκια».

Η φωτογραφία κεφαλίδας δείχνει, από το L έως το R, τους Frances Sladek, James Borneman και Poonamjot Deol. (UCR/Stan Lim)

Πηγή: Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια

Διατροφή + καρκίνος: Όσα γνωρίζουμε σήμερα (και είναι πολλά και σημαντικά)